zondag 16 juli 2017

14 juli 1217 - Lissabon

Eindelijk komen de pelgrims aan in Lissabon. De Noordelingen zijn onder de indruk van de stad en onze anonieme pelgrim neemt de tijd om alles zorgvuldig te beschrijven. Vandaag het eerste deel:

Nadat we dit en nog andere verhalen gehoord hadden, verlieten we de haven van Salir (Sao Martinho do Porto) weer, op dinsdag na het feest van Alexander martelaar (11 juli), en we bereikten de vrijdag daarop (14juli) Lissabon. Over de ligging van de stad voegen wij nu een uitwijding in, die niet alleen nuttig is maar ook gegevens bevat die aardig zijn om te weten.
Lissabon is een stad in Spanje, op de grens tussen de heidenen en de Kerk; volgens een oude gewoonte is ze gelegen op een berg. Ze is gesticht door Odysseus en Achilles, hetgeen blijkt uit de oude gebouwen die "Oude Torens" genoemd worden en uit de daarbij liggende stadswijk die Achele (Chelas) heet, naar Achilles. Het hoofd van deze stad, geheel omgeven door een muur en hoge torens, bekroont op schitterende wijze de top van de berg, waar zich het woon- en werkpaleis van de bisschop bevinden. Het lichaam van de stad, dat glooiend afdaalt van de berg tot aan het water van de rivier, wordt aan de zuidzijde omgeven door een muur en torens.

Dankzij de verhalen van de abt van AlcobaƧa hebben de pelgrims weer helder voor ogen waarom zij ook al weer op Kruistocht gegaan zijn. Zij moeten de ongelovigen bestrijden! En nu na een reis van anderhalve maand, komen de pelgrims op de grens van het christendom en de islam. Deze grens is niet alleen een cultureel concept. Varend over de Taag is de grens een fysieke realiteit.

Ik stel mij voor dat de pelgrims in de late namiddag op Lissabon komen aanvaren. De bisschoppelijke paleizen blinken in de zon, terwijl de rest van de stad vanaf de heuvel neer golft richting de rivier. Wat een gezicht! Dit is werkelijk een klassieke stad in elk opzicht. Dat moet ook wel, want niemand minder dan Odysseus heeft immers samen met Achilles Lissabon gesticht. De Griekse historicus Strabo wist dit al in de eerste eeuw na Christus. En ook onze anonieme pelgrim herkent in de naam Ulixibona onmiddellijk Odysseus' Latijnse naam 'Ulixes'. En dan zijn er ook nog de oude gebouwen, die het verhaal van de stadstichting bevestigen.

Dat is bakboord. Aan stuurboord is het beeld heel anders. Daar wonen de Moren! De Saracenen! De Turken! De BabyloniĆ«rs! De Ongelovigen! En wat zien de pelgrims daar? Niks. Ze zien een uitgestrekte baai met aan de horizon enkele vage heuvels. Daar ligt geen stad en er is geen mens te zien. Het land van de heidenen ligt er woest en ledig bij. 
 
Gesterkt door dit geweldige contrast tussen de (bijna) hemelse stad en de voorwereldlijke leegte aan de overkant, gaan de kruisvaarders voor anker.


(De bisschoppelijke paleizen zijn in 1505 inmiddels koninklijk.)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten